Pojęcie treningu wywodzi się z angielskiego słowa „training”, a w jego definicji podkreśla się pojęcia: systematyczność, stopniowanie, kontrola, planowanie, działania. Określa się cel podejmowania tych systematycznych, stopniowanych działań, a w treningu sportowym - ukierunkowanych na doskonalenie i rozwój organizmu.

W dobie olbrzymich obciążeń treningowych, którym poddawani są sportowcy niezbędna jest systematyczna kontrola, w ujęciu kompleksowym, mająca na uwadze nie tylko kontrolę stosowanych metod i oddziaływań treningowych, nakierowanych na osiąganie jak najlepszych wyników sportowych, ale także kontrolę ukierunkowaną na aspekt zdrowotny w procesie treningowym, ze względu na nieustannie narastającą urazowość w sporcie na wszystkich szczeblach zaawansowania sportowego.



FMS - Functional Movement Screen, czyli koncepcja siedmiu testów ruchowych, została stworzona przez Grey’a Cooka. Ten amerykański fizjoterapeuta, stworzył proste narzędzie, dzięki któremu można ocenić poprawność i efektywność wzorca ruchowego, który stanowi podstawę prawidłowego funkcjonowania całego aparatu ruchu. Koncepcja oceny, oparta o system punktowy, wskazuje po przeprowadzeniu kompletu testów na występujący u danej osoby deficyt motoryczny i na jej podstawie można dokonać planowania oraz prognozowania procesu fizjoterapeutycznego bądź też treningowego.



Badanie FMS składa się z 7 testów ruchowych:

1. Głęboki przysiad (ang. Deep Squat),
2. Przeniesienie nogi nad poprzeczką (ang. Hurdle Step),
3. Przysiad w wykroku (ang. In-Line Lunge),
4. Ocena mobilności obręczy barkowej (ang. Shoulder Mobility),,
5. Aktywne uniesienie wyprostowanej nogi (ang. Active Straight Leg Raise),
6. “Pompka” w podporze przodem (ang. Trunk Stability Push Up),
7. Stabilność rotacyjna tułowia (ang. Rotational Stability).

Każdy z wymienionych wyżej testów, daje badającemu informację o występujących deficytach funkcjonalnych u badanego zawodnika. Do przeprowadzenia testu metodą FMS, niezbędna jest platforma do badania. Poniższy film przedstawia w skrócie przebieg badania.




Badający ma do dyspozycji 4 - punktową skalę oceny, gdzie:

• 3 pkt - to bezbłędne wykonanie próby,
• 2 pkt - zadanie wykonane, ale ruch skompensowany,
• 1 pkt – nie wykonanie prawidłowo zadania (ruchu),
• 0 pkt – ból podczas wykonywanego ruchu

Według najnowszych badań ( Kiesel, Hewett, Frofm i inni), występuje zależność pomiędzy wynikiem testu FMS a wzrostem ryzyka wystąpienia urazu. Uzyskane wyniki badań, pozwalają na sformułowanie wniosku, iż wynik otrzymany po komplecie testów FMS, a wynoszący 14 punktów, bądź mniej podnosi ryzyko pojawienia się urazu u zawodnika 3 – krotnie.


Powyższe rozważania wskazują, iż zastosowanie metody FMS w ocenie sportowców posiada swoje uzasadnienie. Komplet testów oraz rzetelna obserwacja ruchów wykonywanych przez badaną osobę, daje zbiór informacji mogących zmniejszać ryzyko, bądź przeciwdziałać gromadzeniu się mikrourazów oraz występowaniu urazu bezkontaktowego, który prowadzi do czasowej eliminacji zawodnika z życia sportowego, a w najgorszym wypadku dyskwalifikuje w ogóle.
Stosowanie metody FMS pozwala wprowadzić aspekt zdrowotny w proces treningowy, a poprzez to zmniejszyć ryzyko urazu, ale również poprawić ekonomię ruchu, jego efektywność, a co za tym idzie - uzyskać lepsze wyniki sportowe.




Piśmiennictwo:
1. Cook G: Athletic body in balance. Champaign: Human Kinetics; 2003
2. Cook G, Burton L, Kiesel K: Movement. Functional movement systems: screening, assessment and corrective strategies. Santa Cruz, California: On Target Publications; 2010.
3. Kiesel K i wsp.: Can serious injury in professional football be predicted by a preseason functional movement screen? North American Journal of Sports Physical Therapy 2007 August; 2 (3): 147-158.
4. Frohm A I wsp.: A nine-test screening battery for athletes: a reliability study. Scandynavian Journal of medicine and Science in Sports, 2012 Jun; 22 (3): 306 – 315.
5. Clark M. A: Integrated neuromuscular stabilization training. National Academy of Sports Medicine; 2001.
6. http://www.functionalmovement.com/fms
7. Ryguła I: Elementy teorii metodyki diagnostyki i optymalizacji treningu. Katowice: AWF Katowice; 2005.